Ngoài phân tích những mặt tích cực của Dự thảo, các đại biểu cũng đã có nhiều ý kiến đóng góp, trong đó tập trung vào kế hoạch giáo dục cũng như điều kiện đảm bảo thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể.

Băn khoăn về hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Ông Hoàng Văn Giao - Sở GD&ĐT Thanh Hóa cho rằng, nếu thời gian thực học các môn học của chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) tương đương với 37 tuần, gồm 35 tuần thực học dành cho các môn bắt buộc, môn học bắt buộc có phân hóa và môn học tự chọn bắt buộc, 2 tuần thực học dành cho các môn học tự chọn và môn giáo dục của địa phương thì sẽ không thể bố trí đủ thời lượng trong một năm học, tính từ ngày khai giảng cho đến hết tháng 5.

Ông Lê Vinh - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (Đà Nẵng) cũng cho rằng 37 tuần thực học cho cả nội dung giáo dục quốc gia và giáo dục địa phương là quá nhiều. Thời gian của mỗi tiết học, theo các đại biểu cũng nên có sự thống nhất đều nhau, ví dụ như tiểu học cùng 35 - 40 phút, trung học cùng 45 - 50 phút, “vừa dễ bố trí thời khóa biểu, các tiết học của các lớp học trong cùng một buổi có giờ ra chơi cùng nhau, không bị lệch”.

Theo TS Trần Lăng - Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Phú Yên, hiện nay chưa có một trường sư phạm nào đào tạo giáo viên dạy hoạt động trải nghiệm sáng tạo, “vậy môn học này sẽ được đội ngũ giáo viên đảm đương như thế nào để đảm bảo chất lượng giáo dục?”. Về ý kiến này, PGS.TS Lê Quang Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng cho rằng, hiện nay không có chương trình đào tạo giáo viên riêng cho hoạt động trải nghiệm sáng tạo.

“Hoạt động trải nghiệm sáng tạo, ngoài là một phương pháp tổ chức mà một môn học sử dụng thì còn là một hoạt động giáo dục thông qua sinh hoạt tập thể, các dự án học tập, các hoạt động xã hội, các loại hình câu lạc bộ khác nhau… mà trước đây chúng ta hiểu là những hoạt động ngoài giờ lên lớp. Thế nên, giáo viên nào được đào tạo sư phạm đều phải thực hiện được hoạt động này”.

TS Vũ Đình Chuẩn - Vụ trưởng Vụ Trung học, Bộ GD&ĐT cũng chỉ rõ, không phải tất cả các hoạt động trải nghiệm sáng tạo đều do giáo viên đảm nhận: “Ví dụ như HS trải nghiệm ở bảo tàng thì giáo viên chỉ đóng vai trò là người lên kế hoạch; nội dung tại bảo tàng thì phải do nhân viên bảo tàng hướng dẫn chứ giáo viên làm sao hướng dẫn chuyên sâu được. Cũng như dạy về hướng nghiệp, thì rõ ràng là các chuyên gia tư vấn tâm lý hướng nghiệp hay các doanh nghiệp thành đạt, đại diện các nhà máy, xí nghiệp tổ chức trải nghiệm cho HS sẽ hiệu quả hơn”.

Ông Chuẩn cũng cho biết, hoạt động trải nghiệm sáng tạo không hề mới mẻ, các nhà trường đều đã tổ chức thực hiện nhưng với mật độ ít hơn, “ví dụ như tiết chào cờ, sinh hoạt đầu tuần hay sinh hoạt lớp, lâu nay, giáo viên là người tổ chức, thực hiện, nay chúng ta đổi vai, GV chỉ là người thiết kế, HS đóng vai trò thi công, để cho HS “tự nhúng mình” vào trong các hoạt động và đây cũng là quá trình giúp các em hình thành các phẩm chất, năng lực…”.

Để “bột” gột được nên “hồ”

Tại Hội thảo, các đại biểu đã dành nhiều thời gian thảo luận về điều kiện để đảm bảo thực hiện Chương trình GDPT mới như điều kiện tối thiểu về giáo viên, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, mô hình tổ chức hoạt động dạy học, phương pháp đánh giá… để thực hiện thành công chương trình.

Theo đại diện Sở GD&ĐT Đắk Lắk hiện các trường đã đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá nên khi triển khai thực hiện Chương trình GDPT mới sẽ không bị “chới với”; thế nhưng, một khi chuyển từ dạy – học theo hướng tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực, phẩm chất HS thì cần phải có sự cân bằng giữa định tính và định lượng.

“Các kênh đánh giá có thể lấy từ nhiều phía, từ phụ huynh hoặc do HS đánh giá, nhận xét lẫn nhau”. Về vấn đề này, ông Lê Vinh cho rằng, trong đánh giá HS, cần phải có một chuẩn chung: “Theo dự thảo, trong đánh giá thường xuyên, có đưa vào mục phụ huynh đánh giá, nhưng nếu chúng ta không có một chuẩn chung thì sẽ rất phức tạp vì mỗi phụ huynh sẽ có một kiểu đánh giá khác nhau”.

Vấn đề bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, đào tạo lực lượng giáo viên kế cận cũng như bố trí, điều động giáo viên được các đại biểu lưu tâm. “Dự thảo Chương trình GDPT tổng thể lần này rất tường minh, hướng đến những phẩm chất, năng lực để người học dễ dàng hội nhập, đáp ứng nhu cầu xây dựng đất nước trong tình hình mới. Nếu chúng ta thực hiện tốt thì ngành Giáo dục sẽ thay đổi hoàn toàn về chất.

Nhưng nếu như vậy thì cần phải được chuẩn bị về lượng, trong đó, ngoài nội dung chương trình, sách giáo khoa, còn là cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và yếu tố con người. Đội ngũ cán bộ, giáo viên từ tiểu học lên đến THPT phải được bồi dưỡng để thay đổi từ hướng tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực. Nếu không chuẩn bị năng lực cho người dạy thì làm sao có thể cung cấp cho người học được” - ông Hoàng Văn Huân, Hiệu trưởng Trường THPT Quảng Xương (Thanh Hóa) đặt vấn đề.

Ở một khía cạnh khác, ông Trần Ngọc - Trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Quảng Bình - nêu rõ, bên cạnh bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền: “Ngay như dạy học tích hợp, không những xã hội mà ngay cả bản thân giáo viên cũng có không ít người còn chưa tường tận. Bản chất của dạy học tích hợp, liên môn không phức tạp nhưng do ông thầy cứ nghĩ là phức tạp”.

PGS.TS Lê Quang Sơn cho biết: “Đội ngũ giáo viên đảm nhận Chương trình GDPT mới vẫn là đội ngũ giáo viên đang giảng dạy hiện nay. Các trường sư phạm sẽ không có chương trình đào tạo riêng giáo viên dạy tích hợp mà chủ đề tích hợp nào thiên về môn khoa học chuyên biệt nào nhiều hơn thì sẽ do giáo viên của môn đó đảm nhận”.

Ông Vũ Đình Chuẩn cho rằng, trước khi triển khai thực hiện Chương trình GDPT mới, Bộ GD&ĐT đã có những bước đệm chuẩn bị, như Mô hình Trường học mới VNEN, đánh giá HS tiểu học theo Thông tư 30, Thông tư 22, Chương trình Trường học kết nối…

Ông Mai Xuân Vinh - Sở GD&ĐT Nghệ An cũng kiến nghị, với việc dạy học phân hóa ở lớp 11 và 12, Bộ GD&ĐT phải tính đến phương án để giải quyết tình trạng số HS đăng ký các môn tự chọn sẽ có sự thay đổi, biến động qua từng năm học.

“Cũng sẽ có tình trạng HS ở vùng đồng bằng, thành phố chọn các môn Lý, Hóa, Sinh nhiều hơn, HS ở vùng miền núi sẽ chọn các môn Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân nhiều hơn. Lúc đó, chúng ta tính phương án điều chuyển GV dôi dư qua từng năm học như thế nào? Từ việc dạy - học theo hướng phân hóa hướng nghiệp, đề nghị các trường ĐH công bố sớm phương án tuyển sinh để HS khỏi phải bị động”.